(…Bundan bir müddet sonra, Erzincan’da Ermeniler’in Türkleri kırdıkları haberi geldi. Bunun tafsilâtını bizzat Başkumandan Odişelidze’nin ağzından işittim ki, şöyledir:
“Kırgın -katliam- Doktor ve Müteahhit tarafından düzenlenmiş, (s.8) yâni herhalde eşkiya tarafından tertip edilmemiştir.
Bu Ermeniler’in adlarını iyice bilmediğim için, burada anamıyacağım.
Her türlü müdâfaadan yoksun ve silâhsız sekiz yüzden çok Türk, öldürülmüştür. Büyük çukurlar açılmış ve zavallı Türkler, bu çukurların başına götürülüp HAYVAN GİBİ BOĞAZLANMIŞ ve bu çukurlara doldurulmuş.
Herhangi bir Ermeni sayarmış:
Yetmiş mi oldu? On kişi daha alır; kes! Deyince on kişi daha keserler ve çukura atıp, üzerlerine toprak örterlermiş. Bizzat Müteahhit, eğlenmek için, seksen kişi kadar zavallıları bir eve doldurup, kapıdan çıkarlarken birer birer kafalarını parçalamış.’’)(*)
(*)Dr.Kırzıoğlu M.Fahrettin, Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezâlimi, s.36-1970, ANK.Kardeş Matbaası.
(Bu belgenin aslı,
Harp Dâiresi Arşivi-Dolap:123, Göz:10, Dosya:2-5’tedir. Rus İhtilâli başından îtibâren 12 Mart 1918’de Osmanlı Birlikleri’nin Erzurum’u geri aldıkları târihe kadar, Ermeniler’in Erzurum şehri ve çevresi Türk ahâlisine karşı durumu ve davranışları üzerine bir Hâtıra’dır.
Ve II.Rus Erzurum Kale Topçu Alayı’nın Târihçesi’ne ekleme olarak yazılmakla birlikte, başlı başına belge mahiyeti taşımaktadır.)
